1 O BΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ

Πιστό αντίγραφο βυζαντινού αστρολάβου του 
κατασκευαστή Δ. Κριάρη

Ο αστρολάβος είναι από τα πιο γνωστά αστρονομικά όργανα των Αράβων και των Λατίνων του Μεσαίωνα. Ο Ίππαρχος, τον 2ο π . Χ . αιώνα, γνώριζε την υποκείμενη θεωρία της στερεογραφικής προβολής στην οποία βασίζετα ι η κατασκευή του αστρολάβου αλλά ίσως όχι το ίδιο το όργανο. Αντίθετα, ο Πτολεμαίος τον 2 ο μ.Χ. αιώνα γνώριζε τον αστρολάβο ως όργανο.

Η χρήση του συνιστάται για την μέτρηση γωνιαίων α ποστάσεων δύο αντι κειμένων καθώς και του ύψους των αστέρων. Αποτελείται από διαβαθμισμένοορειχάλκινο δίσκο με μια οροθετική γραμμή και μια περιστρεφόμενη βελόνη (γωνιόμετρο).

Η εύρεση του ύψους του ήλιου και άλλων αστέρων βοηθά να προσδιοριστεί η εποχή, η διάρκεια της ημέρας, ο μεσημβρινός του τόπου, η ανατολή και δύση των αστέρων κ.α. Στην μια πλευρά του δίσκου του οργάνου βρίσκεται κάθετηστερεογραφική προβολή της ουράνιας σφαίρας σε ένα επίπεδο παράλληλο με τον ισημερινό, όπως φαίνεται σε συγκεκριμένο γεωγραφικό πλάτος της γης. Χρειάζονται γι' αυτόν τον λόγο ξεχωριστοί δίσκοι για κάθε πλάτος. Πάνω σ' αυτόν τον δίσκο βρίσκεται ένας άλλος δίσκος κομμένος προσεκτικά (αράχνη) και με τρόπο που να παρουσιάζει έναν περιστρεφόμενο χάρτη του ουρανού. Το ραδιόμετρο (περιστρεφόμενη βελόνη) συνδέει την θέση του πολικού αστέρα με την θέση του ήλιου για την εύρεση του αζιμούθιου και της ώρας.
Οι αστρολάβοι είναι κατάλληλοι για τροπικά πλάτη που οι μεταβολές στο ύψος του ηλίου είναι μεγάλες. Γι' αυτόν τον λόγο βρήκε μεγάλη απήχηση στους Άραβες.Ο αστρολάβος της ανακατασκευής είναι πιστό αντίγραφο -από ορείχαλκο διαμέτρου 14 εκ.- εκ του βυζαντινού Αστρολάβου που χρονολογείται από το 1026 μ . Χ . και ομοιάζει πολύ με έναν σύγχρονό του Αραβικό που κατασκεύασε οMuhammad D. As. Saffar

πηγη