0 Ικανοποίηση Βαρθολομαίου για Σουμελά και αισιοδοξία για Χάλκη Τραπεζούντα...!!!

Τραπεζούντα, του Αριστείδη Βικέτου

Ένα αρχιερατικό εγκόλπιο πρόσφερε την Κυριακή το απόγευμα ο μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβας στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, του οποίου οι πέτρες είναι βγαλμένες από τα βουνά του Πόντου. « Δείχνουν την ενότητα μας και τον σεβασμό μας στην πορεία Σας και στο Γολγοθά Σας. Στεκόμαστε δίπλα Σας για να μην αισθάνεστε μόνος στους αγώνες Σας», τόνισε. O Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβας χαρακτήρισε τη σημερινή μέρα ως την «η αυγή μιας καινούργιας μυστικής μέρας». Επίσης, ο Μητροπολίτης σε ένδειξη ευχαριστιών προσέφερε στον Δήμαρχο Μάτσκας (Ματσούκας) ως δώρο μια ξυλόγλυπτη εικόνα της Παναγίας Σουμελά.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ανέφερε ότι ο Δήμαρχος είναι «σπουδαίος άνθρωπος» και ότι δήλωσε στον τοπικό τύπο ότι μπορούν να γίνονται Λειτουργίες και τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. «Εκτιμώ τα ανοίγματα της Τουρκικής κυβέρνησης και μάλιστα της παρούσης του πρωθυπουργού κ. Ερντογάν, η οποία κάνει περισσότερα από κάθε άλλη για τις μειονότητες και για το Πατριαρχείο», επεσήμανε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος από την Τραπεζούντα, απαντώντας σε προσφώνηση του πρέσβη της Ελλάδος στην Άγκυρα Φωτή Ξύδα. Όσα ζήσαμε σήμερα και όσα ζούμε τα τελευταία χρόνια, είπε, δεν είναι επίτευγμα δικό μου ή του Πατριαρχείου, αλλά είναι «Θεού το δώρο».

Επίσης, επεσήμανε ότι «το σημερινό ιστορικό γεγονός είναι μια επιπλέον απόδειξη των καλών προθέσεων, των καλών διαθέσεων του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης», είπε ο Πατριάρχης και εξέφρασε την ελπίδα ότι «με τη χάρη του Θεού και με τη δική μας συνετή και σώφρονα συμπεριφορά να καθιερωθεί και να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο η Θεία Λειτουργία στη Μονή Σουμελά, όπως γίνεται επί δέκα χρόνια στην Καππαδοκία και σε άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας». Είμαστε περισσότερο αισιόδοξοι, παρά στο παρελθόν , για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, δήλωσε ο κ. Βαρθολομαίος και επεσήμανε τις θετικές δηλώσεις του αντιπροέδρου της Τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίνιτς. Εκτίμησε ότι αυτές «ήταν προειδοποίηση προς την κοινή γνώμη για το επικείμενο βήμα, που θα είναι η εξαγγελία αποφάσεως για επαναλειτουργία της Χάλκης».

«Το ίδιο και ο υπουργός κ. Μπαγίς και ο πρωθυπουργός κ. Ερντογάν μίλησαν για το ίδιο θέμα. Αν δεν πραγματοποιήθηκαν οι εξαγγελίες τους πρέπει να το αποδώσουμε σε εσωτερικές αντιδράσεις αντιπολίτευσης», παρατήρησε ο Πατριάρχης και κατέληξε: «Εμπιστευόμαστε το μέλλον του Πατριαρχείου και της Ομογένειας στην πρόνοια του Θεού και στην Παναγία Σουμελά. Ευγνωμονούμε επίσης την Ελληνική Πολιτεία για το ενδιαφέρον της προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Θα συνεχίσουμε την Ιστορία μας και μαρτυρία μας ως Χριστιανική και Ελληνική οντότητα στην Κωνσταντινούπολη, όπου έχουμε βαθύτατες ρίζες».

Ο πρέσβης της Ελλάδας στην Άγκυρα Φωτής Ξύδας προσφωνώντας τον Πατριάρχη τόνισε: «Αναδύεται καθόλη την πατριαρχεία Σας μια ευωδιά ειρήνης , αγάπης και του αληθινού νοήματος της Ορθοδοξίας. Αυτό εκτιμάται σε όλο τον κόσμο και το σπουδαιότερο... εκτιμάται εδώ στην Τουρκία. Γι αυτό και καταφέρατε πολύ σημαντικά πράγματα Μας ενδυναμώνουν και ενισχύουν το ρόλο της Ορθοδοξίας». Η Ελληνική Πολιτεία, πρόσθεσε, είναι ευγνώμων προς τις Τουρκικές Αρχές, οι οποίες συνέλαβαν το μήνυμα σας για ειρήνη και επιτρέπουν την τέλεση Λειτουργιών σε πατρογονικές εστίες. Ως έθνος, ως Ορθόδοξοι είμαστε ευγνώμονες προς εσάς Παναγιώτατε και ελπίζουμε ότι ο Θεός να σας δίνει χρόνια και πολύ σύντομα να επαναλειτουργήσει η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, κατέληξε ο Έλληνας πρέσβης. Στη Λειτουργία ήταν παρών και ο Έλληνας Γενικός Πρόξενος Βασίλης Μπορνόβας.

Ο κ. Βαρθολομαίος έδωσε συνέντευξη στο τουρκικό κανάλι ΝΤV και αναχώρησε απόψε βαθύτατα συγκινημένος για την Κωνσταντινούπολη.

Πηγή: Amen

Συγκίνηση και ελπίδα στην Παναγία Σουμελά του Πόντου

Παναγία Σουμελά, Πόντος
του Νίκου Παπαχρήστου,
Φωτογραφίες: Νίκος Μαγγίνας, Νίκος Παπαχρήστου

Η πρώτη Θεία Λειτουργία μετά από 87 χρόνια στην Παναγιά του Πόντου, την σκαρφαλωμένη στον απόκρημνη πλαγιά του όρους Μελά, σκόρπισε συγκίνηση στους χιλιάδες πιστούς που συγκεντρώθηκαν από τα πέρατα της γης για να προσκυνήσουν στο Ναό που προσεύχονταν οι πρόγονοι τους. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο πρώτος προκαθήμενος της Ορθοδοξίας που λειτούργησε στο ιστορικό Μοναστήρι της γης του Πόντου κόμπιασε πολλές φορές καθώς μιλούσε. Εμφανώς συγκινημένος είπε στους προσκυνητές πως με τη θεία λειτουργία «ηνώθη και πάλιν, μετά από εννέα περίπου δεκαετίας, η αγιοτόκος και αγιοτρόφος γη του Πόντου με τον ουρανόν!».

Οι πιστοί δακρυσμένοι αναζητούσαν με το βλέμμα, ίσως στις μορφές των αγίων στις τοιχογραφίες του καθολικού της Μονής, γνώριμα πρόσωπα. Εκείνα για τα οποία άκουγαν να τους διηγούνται οι γονείς τους. Για τους θρύλους, τους αγίους και τα ιερά του Πόντου, για την Παναγιά την Σουμελά. Μάτια δακρυσμένα αλλά ορθάνοιχτα περιεργάζονταν τον χώρο, κοντοστέκονταν στην εικόνα της Παναγίας, κοιτούσαν προς τον Πατριάρχη, γλιστρούσαν μέσα από τα ανοίγματα στην καταπράσινη κοιλάδα, γεμάτη από μαύρα έλατα, φουντουκιές, πλατάνια και ένα χαλί από φτέρες. Τα αρώματα του δάσους μπερδεύονταν ξανά ύστερα από χρόνια με το ευωδιαστό θυμίαμα της λειτουργίας. Το θρόισμα των φύλλων των δένδρων και το κελάιδισμα των πουλιών γινόντουσαν ένα με τις ψαλμωδίες που μετά από δεκαετίες σιωπής αντηχούσαν και πάλι στην κοιλάδα κάτω από το Μοναστήρι.

«Σήμερα ζούμε ένα κορυφαίο θρησκευτικό και ιστορικό γεγονός. Σήμερα σταματούν «τα δάκρε τη Παναΐας» καθώς υποδέχεται εδώ πολυάριθμα τα παιδιά της «εκ δυσμών, και βορρά, και θαλάσσης, και εώας» είπε στην ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης και συνέχισε: «Όλα αυτά τα 88 χρόνια η ακοίμητος κανδήλα της μνήμης και της ευλαβείας προς την Σουμελιώτισσα έκαιε και εφώτιζε και καθοδηγούσε την πορεία όλων των Ποντίων, όλων των Ρωμηών, όλων των Ορθοδόξων, που έλεγαν στην προσευχή τους: «Σουμελά μας Παναγία, την εικόνα σου εγώ, τη σεπτή και την αγία, έρθα για να προσκυνώ».

Και πράγματι, η εικόνα την Παναγίας της Αθηνιώτησσας – πιστό αντίγραφο της αυθεντικής που βρίσκεται στο νέα Μονή του Βερμίου- βρήκε και πάλι την θέση της, λίγα μέτρα από το σπήλαιο όπου κατά την παράδοση ανακαλύφθηκε, στο Καθολικό της Μονής, λες και η θέση της την περίμενε να γυρίσει.

Με ευλάβεια η πιστοί προσκύνησαν την Παναγιά του Πόντου. Με ευλάβεια ανέβηκαν το όρος Μελά. Κάποιοι που θέλησαν να ανέβουν πεζή ξεκίνησαν από την Ματσούκα, το κοντινότερο χωριό, με το πρώτο φως και πήραν τον δρόμο για το Μοναστήρι. Για συντροφιά τους είχαν τον ήχο από τα γάργαρα νερά του ποταμού Πυξίτη.

Λίγο πριν το Μοναστήρι άκουγες τον ήχο της λίρας. Του Κεμεντζέ. Άκουγες τραγούδια. Έβλεπες Τούρκους να παίζουν και Έλληνες να τραγουδούν στον ήχο της λίρας.

Υπό τους ήχους της λίρας υποδέχθηκαν και τον Πατριάρχης φτάνοντας λίγο μετά τις 930 το πρωί στο Μοναστήρι. Μόλις εισήλθε σε αυτό, από το στενό πέρασμα μέσα από τον βράχο, ο Πατριάρχης κοντοστάθηκε και κοίταξε τα κτίρια της Μονής, το Καθολικό, την θέα, τους πιστούς που είχαν κατακλύσει τον χώρο. Να σημειωθεί πως μόνο 500 πιστοί είχαν λάβει την ειδική άδεια εισόδου προκειμένου να παρακολουθήσουν από κοντά τη θεία λειτουργία. Οι υπόλοιποι την παρακολούθησαν από γιγαντοοθόνες που είχαν τοποθετηθεί σε πλατείες στο μήκος της διαδρομής από την Ματσούκα στη Μονή

«Άξιος» φώναξαν οι συγκεντρωμένοι και ο Πατριάρχης ευλόγησε τον κόσμο και φτάνοντας στο σημείο όπου θα γινόταν η θεία λειτουργία, προσκύνησε την Ιερή εικόνα της Παναγίας. Ακολούθως εισήλθε στο Καθολικό όπου ενδύθηκε τα ιερά άμφια και μετά τη δοξολογία, ξεκίνησε η θεία λειτουργία με την συμμετοχή του Μητροπολίτη Δράμας Παύλου και του Επισκόπου Τύχωνα από την Εκκλησία της Ρωσίας. Παρέστησαν συμπροσευχόμενοι οι Μητροπολίτες Νεαπόλεως Βαρνάβας και Μεσσηνίας Χρυσόστομος καθώς και κληρικοί από την Ελλάδα, την Ρωσία και την Γεωργία..

Απέναντι από το σημείο που τοποθετήθηκε η Αγία Τράπεζα ήταν ο χώρος του Αγιάσματος. Η φυσική πηγή που έλυσε το πρόβλημα υδροδότησης της Μονής όταν οι ιδρυτές της, Βαρνάβας και Σωφρόνιος, έκτισαν το Καθολικό και τα πρώτα κελιά. Το Αγίασμα, που θεωρείται και από τους Χριστιανούς αλλά και από τους Μουσουλμάνους θεραπευτικό, στάζει από το γρανιτένιο βράχο. Πολλοί πιστοί περιμένουν να τους βρέξει έστω και μια σταγόνα για ευλογία.

Οι εξωτερικοί τοίχοι του Καθολικού της Μονής είναι καλυμμένοι από αγιογραφίες και χαραγμένοι από χιλιάδες πιστούς που στο πέρασμα του χρόνου προσκύνησαν στο Μοναστήρι. Σαν να ήθελαν να μνημονεύονται καθημερινά με αυτόν τον τρόπο. «Αλέξανδρος Παπαδόπουλος, 1874», «Δέσποινα», «Δημήτριος, 1888», αλλά και τουρκικά ονόματα. Ανθρώπων που είτε σεβόντουσαν το ιερό και το ευλαβούνταν είτε με τον τρόπο αυτό έδειχναν ότι δεν υπολόγιζαν το Ναό των Χριστιανών. Όπως και να έχει τα χαράγματα αυτά είναι αναπόσπαστο στοιχείο των τοιχογραφιών, μια φωνή από το παρελθόν.

«Ήρθα από την Αυστραλία για να προσευχηθώ στο Μοναστήρι που ερχόντουσαν οι γονείς μου. Οι γονείς της γυναίκας. Οι γονείς τους» μας είπε ο κ.Τάσος ο οποίος μαζί με την σύζυγο του έκαναν το μεγάλο ταξίδι της επιστροφής. «Δεν το περίμενα ότι θα ζήσω για να λειτουργηθώ εδώ και από τον Πατριάρχη μας. Δεν το περίμενα. Πριν ανέβουμε, πήγαμε στην Τραπεζούντα. Ψάξαμε και βρήκαμε το σπίτι των γονιών της γυναίκας μου. Χτυπήσαμε. Μας άνοιξαν, μας κάλεσαν να το δούμε. Κλάψαμε. Και τώρα εδώ. Στα χνάρια των προγόνων μας. Στα βήματα των γονιών μας. Στην γη που μέσα της φιλοξενεί τα λείψανα των οικογενειών μας. Δεν το περίμενα ποτέ να έρθω εδώ και να λειτουργηθώ» κατέληξε ιδιαίτερα συγκινημένος ο κ.Τάσος, ιδιοκτήτης μεγάλης επιχείρησης στην μακρινή νησιωτική ήπειρο.

«Ας είναι η Παναγία η Σουμελιώτισσα, η Αθηνιώτισσα Παναγία, η Παναγία του Ευαγγελιστού Λουκά, η Κυρία του Πόντου, εγγυήτρια καλλιτέρων ημερών δια τους δύο λαούς, οι οποίοι συναντώνται σήμερον εις το εδώ εορτάζον πανίερον σέβασμά της! «Εκεί ατέν προσκύναναν Χριστιανοί και Τούρκοι». Το προσκύνημά μας αυτό ας είναι μία επί πλέον γέφυρα επικοινωνίας και εμπιστοσύνης ανάμεσα εις τους δύο λαούς» είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης και σε άλλο σημείο της ομιλίας του τόνισε: «Επιστρέφοντες εις τα ίδια, ας κρατήσουμε, ως αναμμένη Πασχαλινή λαμπάδα την ακαταίσχυντον Θεομητορική ελπίδα Σουμελιώτικου Δεκαπενταύγουστου να ανθίσει πλουσίως μέσα μας και 'φέρει κι άλλο'»!

Ακολουθεί η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχης Βαρθολομαίου:

«Π α ν η γ υ ρ ι ζ ε τ ω σ α ν ο ι θ ε ο φ ρ ο ν ε ς»!

Με τα λόγια αυτά, Ιερώτατοι αδελφοί Αρχιερείς, Ευλαβέστατοι λοιποί κληρικοί, Εξοχώτατοι κύριοι βουλευταί, Εντιμολογιώτατοι Άρχοντες του Θρόνου, και ευλογημένα τέκνα της Εκκλησίας, ο Άγιος Κοσμάς ο Μελωδός μας παρακινεί να πανηγυρίσουμε την πάνσεπτον Κοίμησιν και ιεράν εις ουρανούς Μετάστασιν της Παναγίας Θεομήτορος!

«Πανηγυριζέτωσαν οι θεόφρονες»!

Όσοι πιστεύουν εις τον Χριστόν, όσοι προσκυνούν την πανύμνητον Δέσποιναν Μαρίαν ως αληθή Θεοτόκον, όσοι αισθάνονται τέκνα της, κατά την υιοθεσίαν που μας χαρίζει ο Υιός της, ας πανηγυρίζουν σήμερον! Διότι αυτή, η οποία «εν τη Γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξε», κατά την σημερινήν Κοίμησίν της δεν εγκατέλειψε τον κόσμον, αλλ’ ως Κυρία του κόσμου και Παντάνασσα, Παντοβασίλισσα -όπως θα έλεγαν οι Τριγλιανοί-, φέρει ενώπιον του Θρόνου του Υιού της όλον τον κόσμον, δεομένη απαύστως υπέρ όλων των ανθρώπων. Εκείνη που είναι ο «κόσμος» του κόσμου, δηλαδή το στολίδι και η ευπρέπεια όλης της Δημιουργίας, γίνεται μεσίτρια του κόσμου προς τον Οικτίρμονα Θεόν, και μεταβιβάζει τον πόνον του κόσμου, την αγωνίαν του κόσμου, τον φόβον του κόσμου, την ανάγκην του κόσμου, αλλά και την ελπίδα και τον πόθον του κόσμου εις τον Σωτήρα του κόσμου, ο Οποίος την τιμά ως Μητέρα Του και επακούει ευχαρίστως των μητρικών πρεσβειών και ικεσιών της! «Πανηγυριζέτωσαν, λοιπόν, οι θεόφρονες», διότι η Παναγία είναι για πάντα δική μας! «Τεμέτερον Παναΐαν τρανέσσαν»!

Αλλά, αγαπητοί παρόντες και όσοι είσθε μαζί μας νοερώς η τηλεοπτικώς αυτήν την στιγμήν, αυτό το «πανηγυριζέτωσαν οι θεόφρονες», του ιερού υμνογράφου εφέτος προσλαμβάνει δια την Μητέρα Εκκλησίαν της Κωνσταντινουπόλεως και τα ανά τον κόσμον ευσεβή τέκνα της νέας διαστάσεις! Μετά από ογδόντα οκτώ έτη ληθάργου και σιωπής, «αητέτς επαραπέτανεν ψηλά σα επουράνια» και ιδού ότι, κατόπιν της αδείας των εντίμων τοπικών αρχών της Τουρκίας, τας οποίας και δια τούτο και επαινούμεν και ευγνωμόνως ευχαριστούμεν, εδώ, εις το όρος Μελά, εις το παλλάδιον της Θεομητορικής ευλαβείας του Πόντου, της Καππαδοκίας, όλης της Μικράς Ασίας, της Νοτίου Ρωσσίας, της Ουκρανίας και των Παραδουναβίων Χωρών, εις την πανίερον Πατριαρχικήν ημών και Σταυροπηγιακήν Μονήν της Υπεραγίας Θεοτόκου της Σουμελιώτισσας, έστω και χωρίς «λαλίαν» από τα τέως «τρανταπέντε σήμαντρα και τα δεκοχτώ καμπάνας» του άσματος, ακούσθηκε και πάλιν γλυκύτατον το «Πεποικιλμένη τη θεία δόξη η ιερά και ευπρεπής, Παρθένε, μνήμη σου»! Ακούσθηκε ξανά το παρήγορον «εν τη Γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας, εν τη Κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες, Θεοτόκε»! Τελείται και πάλιν η Θεία Λειτουργία, και μάλιστα Πατριαρχική, του Θεού επιφυλάξαντος εις την ημετέραν Μετριότητα την μεγάλην συγκίνησιν και χαράν, την οποίαν μόνον εις τα όνειρά της είδε μακρά σειρά εκ των αοιδίμων σεβασμίων προκατόχων μας Οικουμενικών Πατριαρχών! «Ίδετε, λαοί και θαυμάσατε! Το όρος γαρ το άγιον και εμφανέστατον Θεού», το Ποντιακόν Θεομητοροσκέπαστον όρος Μελά, και πάλιν, όπως και κατά τους παλαιούς χρόνους της ανθήσεως εδώ της χριστιανικής ευσεβείας και του Μοναχισμού, «εφ’ ύπερθεν αίρεται, ουρανός επίγειος, εν επουρανίω, και αφθάρτω χθονί οικιζόμενος»! (Δ ᾠδὴ Α Κανόνος).

Ηνώθη και πάλιν, μετά από εννέα περίπου δεκαετίας, η αγιοτόκος και αγιοτρόφος γη του Πόντου με τον ουρανόν! Άγγελοι και Αρχάγγελοι, Όσιοι και Μάρτυρες και Ιεράρχαι, πνεύματα δικαίων τετελειωμένα, ψυχαί ευσεβώς κεκοιμημένων πατέρων μας αναρίθμητοι, συμπροσεύχονται σήμερον μαζί μας, άδοντες εν ευφροσύνη εξαίσιον ύμνον προς την Αρχοντοδέσποιναν του Πόντου, της Σουμελά την Παναγίαν! Πανηγυρίζουν με έξαλλον χαράν οι Άγιοι Κτήτορες της Μονής Βαρνάβας και Σωφρόνιος, ο Όσιος Χριστοφόρος, οι γείτονες Τίμιος Πρόδρομος του Βαζελώνος, Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτας από το Πυργί και Άγιος Ευγένιος της Τραπεζούντος! Σκιρτούν από αγαλλίασιν αι μακάριαι ψυχαί των αοιδίμων Μεγάλων Κομνηνών, Ιωάννου του Β , Αλεξίων Β καὶ Γ , Βασιλείου και Μανουήλ του Γ , ως και των Σκαρλάτου, Στεφάνου και Ιωάννου Υψηλάντου, των μακαριστών Ηγεμόνων των Παραδουναβίων Χωρών, και συμψάλλουν μαζί μας «ωδήν την εξόδιον» εις την Θεομήτορα! Μαζί των, πιστεύομεν ότι θα αισθάνωνται χαράν και ικανοποίησιν και αι ψυχαί των Οθωμανών Σουλτάνων Βαγιαζήτ του Β , Σελήμ του Α καὶ του Β , Μουράτ του Γ , Ιμπραήμ του Α , Μεχμέτ του Δ , Σουλεϊμάν του Β , Μουσταφά του Β καὶ Αχμέτ του Γ , οι οποίοι επίσης ηγάπησαν, υπεστήριξαν, ενίσχυσαν ποικιλοτρόπως και ετίμησαν την Μονήν και τους Μοναχούς αυτής, διότι κάποιο θαύμα τους είχε κάμει η Παναγία, κάποιαν ευεργεσίαν της είχον δεχθή και αυτοί! Έγινε, λοιπόν, και πάλιν η Παναγία Σουμελά κοινόν σημείον αναφοράς όλων μας, και μαζί μας σήμερα, εκτός από τα πλήθη των εξ Ελλάδος, Ρωσσίας, Ουκρανίας και άλλων χωρών προσκυνητών, ευρίσκονται εδώ τόσον ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ποντόλσκ κ. Τύχων, κομιστής της προς την Μονήν μας μεγάλης ευλαβείας των Ρώσσων αδελφών μας, όσον και ο προτελευταίος ηγούμενος της εν Βερμίω αναδενδράδος της Σουμελά Ιερώτατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλος, εντεύθεν έλκων την καταγωγήν, ως και οι συμπροσευχόμενοι Ιερώτατοι Μητροπολίται Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβας και Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, των οποίων την παρουσίαν, ως και των Εξοχωτάτων κυρίων Βουλευτών εξ Ελλάδος και εκ Ρωσσίας και πάντων των λοιπών προσελθόντων προσκυνητών, χαιρετίζομεν με πολλήν αγάπην και εγκαρδιότητα. Χαιρετίζομεν επίσης με πολλήν τιμήν την παρουσίαν των εκπροσώπων της εντίμου Τουρκικής Κυβερνήσεως και των τοπικών αρχών. Διαβεβαιούμεθα και αυτούς και όλον τον επιτόπιον πληθυσμόν ότι οι Χριστιανοί συνερρεύσαμεν εδώ σήμερον ως άγγελοι ειρήνης και φιλίας, με τα καλλίτερα δι’ αυτούς αισθήματα. Η Παναγία, άλλωστε, μας ενώνει όλους, εάν λάβωμεν υπ’ όψιν ότι πάρα πολλά θαύματα και θεραπείας ποικίλων ασθενειών έκανε αδιακρίτως η Σουμελιώτισσα και εις Χριστιανούς και εις Μουσουλμάνους, και εις Ρωμηούς, και εις Τούρκους! και εις Ρώσσους, και εις Γεωργιανούς, και εις Ρουμάνους! Είναι δροσοπηγή θείων χαρίτων η πανύμνητος Θεοτόκος και ξεδιψά αδιακρίτως όλους τους προστρέχοντας εις αυτήν! Αλλά και το Κοράνιον την τιμά ως Προφήτιδα και της αφιερώνει σελίδας ολοκλήρους με ωραίους λόγους ευλαβείας και με αρκετά στοιχεία από τον βίον της, γνωστά εις ημάς από την ιεράν Παράδοσιν της Εκκλησίας.

Όταν προ ετών εις την Αδελαΐδα της Αυστραλίας κάποιοι κατεσκεύασαν μίαν βλάσφημον εικόνα δια να εμπαίξουν την Παναγίαν, πρώτος ο μουσουλμάνος θρησκευτικός λειτουργός της πόλεως έσπευσε, μαζί με τον εκεί Επίσκοπόν μας (Αριανζού Ιωσήφ), να διαμαρτυρηθή εντόνως δια την ενέργειαν εκείνην και να απαιτήση σεβασμόν προς την πάνσεπτον Παρθένον Μαρίαν.

Ας είναι η Παναγία η Σουμελιώτισσα, η Αθηνιώτισσα Παναγία, η Παναγία του Ευαγγελιστού Λουκά, η Κυρία του Πόντου, εγγυήτρια καλλιτέρων ημερών δια τους δύο λαούς, οι οποίοι συναντώνται σήμερον εις το εδώ εορτάζον πανίερον σέβασμά της! «Εκεί ατέν προσκύναναν Χριστιανοί και Τούρκοι». Το προσκύνημά μας αυτό ας
είναι μία επί πλέον γέφυρα επικοινωνίας και εμπιστοσύνης ανάμεσα εις τους δύο λαούς.

Αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω, παιδιά της Παναγίας, σεις όλοι που συρρεύσατε σήμερα «σου Μελά», σ αὐτὸ το μέγα μοναστήρι που «έχτισαν καλόγεροι, λαός και βασιλιάδες»!

Σήμερα ζούμε ένα κορυφαίο θρησκευτικό και ιστορικό γεγονός. Σήμερα σταματούν «τα δάκρε τη Παναΐας» καθώς υποδέχεται εδώ πολυάριθμα τα παιδιά της «εκ δυσμών, και βορρά, και θαλάσσης, και εώας» (Ωδή η Κανόνος του Αγίου Πάσχα).

Σήμερα ο Πόντος γίνεται πραγματικά Εύξεινος καθώς δέχεται καραβάνια ολόκληρα προσκυνητών που γεμίζουν τους δρόμους και τα δρομάκια και τες ανωφέρειες και τες πλαγιές των βουνών που οδηγούν στον ιερό βράχο όπου η Παναγία η Σουμελιώτισσα θρονιασμένη εκεί ψηλά- εδώ ψηλά, στάζει το ιερό δάκρυ γύρω από προσευχές και λιβανωτά- όπως έγραφε ο νοσταλγός προ 90 ακριβώς ετών.

Όλα αυτά τα 88 χρόνια η ακοίμητος κανδήλα της μνήμης και της ευλαβείας προς την Σουμελιώτισσα έκαιε και εφώτιζε και καθοδηγούσε την πορεία όλων των Ποντίων, όλων των Ρωμηών, όλων των Ορθοδόξων, που έλεγαν στην προσευχή τους: «Σουμελά μας Παναγία, την εικόνα σου εγώ, τη σεπτή και την αγία, έρθα για να προσκυνώ».

Χρόνια πολλά, αδελφοί, τέκνα εν Κυρίω και λοιποί παριστάμενοι! Άξιον το προσκύνημά μας! Επιστρέφοντες εις τα ίδια ας κρατήσουμε σαν αναμμένη πασχαλινή λαμπάδα την ακαταίσχυντη Θεομητορική ελπίδα του Σουμελιώτικου Δεκαπενταυγούστου, ν’ ανθήση πλουσίως μέσα μας και «να φέρη κι άλλο»! Αμήν.






Πηγή: Amen

Ιστορικό προσκύνημα στην Παναγία Σουμελά του Πόντου

του Φάνη Γρηγοριάδη

Ήταν για μια ακόμη χρονιά, συνεπείς οι Πόντιοι της οικουμένης στο γνώριμό τους αντάμωμα, στο Όρος Μελά. Αλλά, η μέρα διέφερε, ήταν ξεχωριστή, σίγουρα ιστορική. Σαν τάμα παλιό, που έφτασε το πλήρωμα του καιρού για να προσφερθεί από τα «παιδιά» της, στην Κυρά του Πόντου, την Πλατυτέρα των Ουρανών.

Ογδόντα οκτώ χρόνια μετά, το ιστορικό μοναστήρι - μουσείο της Παναγίας Σουμελά, με την επίσημη άδεια των τουρκικών αρχών, άνοιξε τις πύλες του για να τελεστεί η Ορθόδοξη Θεία Λειτουργία. Ένα λαμπρό, αλλά κατανυκτικό συλλείτουργο. Στο κέντρο, ο προκαθήμενος της μητρός εκκλησίας, Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, δεξιά και αριστερά ο μητροπολίτης Δράμας και πρώην ηγούμενος της μονής Σουμελά του Βερμίου, Παύλος και ο Ρώσος επισκόπος Ποντόλσκ και βικάριος του Πατριαρχείου Μόσχας, Τύχων.

Συμπροσευχόμενοι, οι μητροπολίτες Ηλιουπόλεως Θεόδωρος, Νεαπόλεως Βαρνάβας και Καλαμάτας Χρυσόστομος, πρεσβύτεροι από την πατριαρχική συνοδεία, ιερείς από τη Λιθουανία και το Καζακστάν. Παρόντες, ο επικεφαλής της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας, πρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ποντίων Ελλήνων και βουλευτής της κρατικής Δούμας της Ρωσικής Ομοσπονδίας Ιβάν Σαββίδης, ο πρόεδρος του ΣΑΕ Στέφανος Ταμπάκης, προσωπικότητες όπως ο Βαλερί Αλεξέγιεφ (διεθνές ίδρυμα για την ενότητα των ορθοδόξων εκκλησιών), Έλληνες βουλευτές (Μ. Τιμοσίδης, Γ. Αμοιρίδης, Στ. Κωνσταντινίδης, Μ. Χαρακόπουλος, Η. Θεοδωρίδης, Γ. Κασαπίδης, Σ. Κεδίκογλου, Π. Νεράτζης) πρώην βουλευτές (Α. Τζιτζικώστας, Ε. Χαϊτίδης, Στ. Παπαθεμελής, Α. Λυκουρέζος), ο πρέσβης της Ελλάδας στην Άγκυρα, οι επικεφαλής ποντιακών ομοσπονδιών και σωματείων (Γ. Παρχαρίδης, Μπ. Αποστολίδης), των τοπικών αρχών, κ.ά.

Αλλά πέρα από τους επισήμους, ένα ανώνυμο, ευλαβικό πλήθος, που απλωνόταν στα σκαλοπάτια του μεγαλόπρεπου μνημείου, από νωρίς περίμενε υπομονετικά να αρχίσει η λειτουργία. Ανάμεσα σ' αυτούς, διακρίνονταν και γυναίκες με κεφαλομάντηλα, εμφανώς, μουσουλμάνες στο θρήσκευμα.

Όλοι, με ευλάβεια, παρακολούθησαν, όρθιοι, στον περίβολο του ιστορικού μοναστηριού - μνημείου, μέχρι τέλους την τελετή. Χωρίς να καθίσουν. Χωρίς να αποχωρήσει κανείς. Με πνεύμα μεγαλόθυμο, ο Πατριάρχης επέτρεψε και στους δύο συλλειτουργούντες του να ευλογήσουν. Βροχή είχε το πρωί στην Τραπεζούντα και συννεφιά μετά και βροχή πάλι. Κατά τη Θεία λειτουργία, ακούστηκαν βροντές, "συνοφρυώθηκε" ο ουρανός, αλλά δεν έπεσε, ούτε ψιχάλα…. Έγινε το «σώμα και το αίμα» του Χριστού, μοιράστηκε το αντίδωρο, λάλησε ο κεμετζές….

Σε απευθείας σύνδεση μαζί με την ΕΤ-3 και το κρατικό κανάλι της Τουρκίας (ΤΡΤ). Πολυάριθμα τα ρωσικά και ελληνικά συνεργεία, αλλά και τα τουρκικά ( Αnkara ΤV, Show ΤV, StarΤV, κ.α.). Μεγάλο το γεγονός, για όλους, υπέρλαμπρο. Δεν είναι το πρώτο παλαιοχριστιανικό καθίδρυμα, στο οποίο επιτράπηκε από τους τις τουρκικές αρχές να τελεστεί η θεία λειτουργία. Άνοιξαν επετειακά, με πρωτοβουλίες του Πατριάρχη και ναοί της Καππαδοκίας και τελέστηκε στα προηγούμενα χρόνια θρησκευτική τελετή. Αλλά, η σημασία και ο συμβολισμός του μνημείου στο Όρος Μελά είναι υπέρτερος σε εμβέλεια, δύναμη και ιερότητα, έναντι όλων των άλλων, για τους ορθόδοξους χριστιανούς όπου γης, για τους Πόντιους.

Το φετινό δεκαπενταύγουστο, η Μεγαλόχαρη του Πόντου άνοιξε διάπλατα τη στοργική αγκαλιά της για να υποδεχτεί τα παιδιά της από την Ελλάδα, τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, από τη διεθνή διασπορά. Τους κάλεσε να έρθουν κοντά της «ως άγγελοι ειρήνης και φιλίας» - όπως τόνισε ο κ. Βαρθολομαίος - όπως κατά την ορθόδοξη παράδοση είχε καλέσει στα απρόσιτα μονοπάτια του Όρους Μελά, το 386 μ.Χ. και τους Αθηναίους κτήτορες της ιστορικής μονής, αγίους Βαρνάβα και Σωφρόνιο, για να της χτίσουν το ενδιαίτημά της. Το αρχαίο μονοπάτι που άνοιξαν οι δύο καλόγεροι ακολούθησαν οι προσκυνητές, Έλληνες, Ρώσοι, Πόντιοι, από τις περιοχές του Καυκάσου και της πρώην ΕΣΣΔ για να γιορτάσουν το γεγονός.

«Πανηγυρίζουν με έξαλλον χαράν οι Αγιοι κτήτορες της Μονής Βαρνάβας και Σωφρόνιος και ο Οσιος Χριστόφορος, οι γείτονες Τίμιος Πρόδρομος του Βαζελώνος και Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτας από το Πυργί και Αγιος Ευγένιος της Τραπεζούντος! Σκιρτούν από αγαλλίασιν αι μακάριαι ψυχαί των αοιδίμων μεγάλων Κομνηνών. Μαζί των, πιστεύομεν, ότι θα αισθάνωνται χαράν και ικανοποίησιν και αι ψυχαί των αειμνήστων Οθωμανών Σουλτάνων», τόνισε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος στην ομιλία του.

Μακρύς ο κατάλογος των ευεργετών μεγάλων σουλτάνων (από τον Βαγιαζήτ Β΄, τον Σελήμ Α΄, Μουράτ Γ΄, Σελήμ Β΄, Iμπραήμ A΄, Μεχμέτ Δ΄, Σουλεϊμάν Β΄, Μουσταφά Β΄, Αχμέτ Γ΄) στους κώδικες του μοναστηριού. Μακρύς και εκείνος, των παλαιότερων βυζαντινών αυτοκρατόρων της Τραπεζούντας των Κομνηνών (Ιωάννης Β'. Αλέξιος Β', Γ' , Βασίλειος και Μανουήλ Γ΄). Ευλαβέστατοι χορηγοί της και οι παραδουνάβιοι ηγεμόνες (Σκαρλάτος, Στέφανος και Ι. Υψηλάντης) . Η Παντάνασσα του Πόντου είχε ανέκαθεν μια επιρροή σχεδόν διεθνική, διαθρησκευτική και μια επίδραση ενωτική, που υπό το δέος του υπερφυσικού, ανεξαρτήτως δόγματος και θρησκείας, ξεπερνά και αυτά τα σύνορα της χριστιανοσύνης. Το μαρτυρά η προ ετών, αγανακτισμένη αντίδραση του Ιμάμη της Αδελαΐδας, Αυσταλίας, που πρώτος αυτός - όπως ανέφερε ο Πατριάρχης - προστρέχοντας στον δικό μας επίσκοπο Ιωσήφ της Αριανζού, αποδοκίμασε και έψεξε έντονα κάποιους που προσπάθησαν να βεβηλώσουν τη Θεία εικόνα της. Το μαρτυρούν τα τουρκόγλωσσα δίστιχα των ντόπιων λυράρηδων υμνητών της, που αν και μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα θεωρούν τον δικό μας Θεάνθρωπο, ιερό πρόσωπο και τη θεία μητέρα του, προφήτισσα θαυματουργή: «Ey gidi Mereym AnaSana diyorum Sana, Allahin kadinisin Isa i verdin bana» (Παναγία Σουμελά σε Σένα απευθύνομαι, Εσύ Θεία γυναίκα μας χάρισες το Χριστό).

Ήταν ο Αλέξιος ο Γ' ο Κομνηνός, που αφού το πλόιμο του σώθηκε από θαύμα σε ναυμαχία στη Μαύρη Θάλασσα προίκισε τη Μονή με κτήματα, αναθήματα και περιουσία μεγάλη. Ήταν ο Μανουήλ ο Γ' που της δώρισε τον Τίμιο Σταυρό. Ήταν ο Σελήμ ο Α', ο ύψιστος σε γενναιοδωρία προς τη μονή, εκ των πανίσχυρων Οθωμανών ευεργετών της. Όλοι τους επικύρωσαν τα προνόμια, που της είχαν δοθεί από τους βυζαντινούς βασιλείς και τα επαύξησαν.

Ήταν η συμφωνία των Ευ. Βενιζέλου - Ι. Ινονού, που άνοιξε τον δρόμο για τη μεταφορά της ιστορικής εικόνας της, στην Αθήνα το 1931 για να ανηφορήσει το 1952 στο νέο της «θώκο», στην ομώνυμη νέα μονή, στην Καστανιά του Βερμίου. Έμενε να αναζητηθεί και στις δικές μας μέρες ο ιστορικός συμβολισμός, που θα επιβεβαίωνε εκείνο, που η θαυματουργή Παναγιά του Πόντου, κατά την ορθόδοξη παράδοση, είχε πάντοτε την ιδιότητα να κάνει. Να ενώνει υπό τη σκέπη της τους λαούς. «Δεόμενη απαύστως, υπέρ όλων των ανθρώπων» και «μεσίτρια του κόσμου προς τον Οικτίρμονα Θεό», όπως επεσήμανε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Ο «κρίκος» της ιστορικής αλυσίδας έμελλε να επαναδυνδεθεί με το έγγραφο, που ενεχειρίσε προσωπικά στον ίδιο τον Πατριάρχη , ο υπουργός Πολιτισμού της Τουρκίας Ερτουγρούλ Γκιουνάι, εκ μέρους της «εντίμου» τουρκικής κυβέρνησης, για να γίνει 88 χρόνια μετά, πράξη η σημερινή θεία λειτουργία. Και να αναπτερωθεί η ελπίδα για να γίνει η Σουμελιώτισσα «Εγγυήτρια καλυτέρων ημερών δια τους δύο λαούς, οι οποίοι συναντώνται σήμερον, εις το εδώ εορτάζον πανίερον σέβασμά της», όπως τόνισε ο κ. Βαρθολομαίος.

Άλλωστε, χριστιανοί και μουσουλμάνοι του Πόντου, στο βάθος των αιώνων, πάντοτε «έκλιναν ευλαβικά το γόνυ» μπροστά της με σεβασμό. Τη χιλιοτραγούδησαν, την εξύμνησαν, την περιέβαλαν με λαϊκούς θρύλους και παραδόσεις.

Το οδοιπορικό προς τη Σουμελά

«Σουμέλα λεν' την Παναγιάν, Σουμέλα λεν' κι εσένα, θα προσκυνώ την Παναγιάν και έρχουμαι με τε σένα» τραγουδούσαν, υπό τους ήχους της λύρας, στους πρόποδες του βουνού οι λυράρηδες, αναμένοντας τον Πατριάρχη για να τούς δώσει την ευλογία του και για να τελέσει την ιστορική Θεία Λειτουργία στην κατωφέρεια του Όρους Μελά, στα 1,063 μέτρα ύψος, απ' όπου «αιωρείται» στο γκρεμό το ιστορικό μοναστήρι-μουσείο της Παναγιάς.

Στο βαθύσκιωτο πλάτωμα, που διαρρέεται από τον αρχαίο ποταμό Πυξίτη συγκεντρώθηκαν, όπως πέρυσι και πρόπερσι, οι προσκυνητές. Με κεμετζέδες και γκάιντες. Στο ίδιο σημείο, που για χρόνια πολλά, τραγούδια από όλον τον Πόντο έπαιρναν τη θεία συγκατάβαση για να περάσουν στη σφαίρα της λαϊκής παράδοσης. Η Παναγιά ανακούφιζε, προστάτευε, γιάτρευε, καλοπάντρευε και οι λυράρηδες το αποτύπωναν στα τραγούδια τους : «Εγώ Ποντιοπούλ είμαι ματώνω κι' ματούμαι, σην Παναγίαν Σουμέλαν θα πάω να στεφανούμαι» (Εγώ είμαι Πόντιος, πληγώνω και δεν πληγώνομαι, στην Παναγία Σουμελά θα πάω να στεφανωθώ).

Στις προηγούμενες λαϊκές πανηγύρεις της Παναγιάς του Πόντου, οι επισκέπτες ανέβαιναν αργά, ρυθμικά, με τα όργανα της παράδοσης να συνοδεύουν τη μακρόσυρτη πομπή, με τη λύρα και τη φλογέρα, με το αυτοσχέδιο τραγούδι και με την εικόνα μπροστά, πιστό αντίγραφο της αυθεντικής που βρίσκεται στο νέο της «θρόνο» στο Βέρμιο, να τους οδηγεί μέσα από δύσβατα μονοπάτια. Στις πρώτες σειρές, οι επίσημοι και πίσω τους, μια λαοθάλασσα απλών, ανωνύμων ανθρώπων, που σκαρφάλωναν στο βουνό, τραγουδώντας στη διάλεκτο των Ποντίων και υμνώντας τη Μεγαλόχαρη. Για λόγους οργανωτικούς, φέτος αποφασίστηκε να γίνει αλλιώς.

Μόνο σε πεντακόσιους «τυχερούς», εφοδιασμένους με τις ειδικές κάρτες, επιτράπηκε να διαβούν, να μπουν στον περίβολο, να έχουν το προνόμιο της συμμετοχής στην πρώτη ιστορική πατριαρχική Θεία Λειτουργία. Με τα λεωφορεία ανέβηκαν τα τρία χιλιόμετρα ως τον ευλαβικό προορισμό, διασχίζοντας πεζοί μόνο τα τελευταία τριακόσια μέτρα της οργιαστικής ύσης, του βουνού, ακολουθώντας τα κρυστάλλινα νερά του αρχαίου ποταμού Πυξίτη (Αλτίντερε). Τα βάδισαν εύκολα γεμίζοντας τα πνευμόνια τους με καθάριες ανάσες. Εβδομηνταπέντε τα πετρόκτιστα σκαλοπάτια, ως την είσοδο. Τα ανέβηκαν βάζοντας στα πόδια, φτερά. Διακριτική η αστυνομία παντού. Ευγενικοί οι υπάλληλοι του μουσείου, καλωσόριζαν τους πιστούς μ' έναν χαιρετισμό: «Μέρχαμπα…»

Αγόγγυστα σεβάστηκαν τα προσυμφωνημένα οι υπόλοιποι, εκατοντάδες, χιλιάδες, μέχρι τους πρόποδες του βουνού, που συμβιβάστηκαν με την τηλεοπτική εικόνα, από τις δύο πελώριες στημένες γιγαντοοθόνες. Μικρός ο χώρος του μοναστηριού, μεγάλη η προσέλευση, ακόμη μεγαλύτερη η τιμή να βρίσκεσαι εκεί, στο Όρος Μελά, αυτή την ιστορική ημέρα, στα πόδια του παλαιοχριστιανικού μνημείου, που στέγαζε για αιώνες τη Μεγαλόχαρη των Ποντίων για τους πιστούς. Να είσαι στο επίκεντρο ενός εξαιρετικού, μοναδικού ιστορικού γεγονότος για όλους τους άλλους. Κι όταν η λειτουργία ολοκληρώθηκε και οι υπόλοιποι άρχισαν να ανεβαίνουν κατά ομάδες για να προσκυνήσουν κι εκείνοι, να θαυμάσουν το καθολικό της παλιάς μονής, με τις αλλεπάλληλες στρώσεις (επτά) με θαυμάσιες τοιχογραφίες, από την εποχή των πρώτων κτητόρων των αγίων Βαρνάβα και Σωφρόνιου και από του όσιου Χριστόφορου, μέχρι και στα τελευταία χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας.

Στο βάθος των δεκαέξι αιώνων, με εξαίρεση την ταραγμένη δεκαετία, που ακολούθησε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και την ανταλλαγή πληθυσμών στις αρχές του 20ού αιώνα, τα βήματα των Ποντίων της Ελλάδας, της Ρωσίας, του Καυκάσου και της Μαύρης Θάλασσας δεν έπαψαν να αναζητούν το δρόμο για το μοναστήρι της Παναγιάς. Την «τεμέτερον Παναϊαν τρανέσσαν»…

Από την εποχή που λειτουργούσε ως μοναστήρι, ως στις μέρες μας που είναι μουσείο, πάντοτε, ο Πόντιος όπου γης, το είχε στο νου του το προσκύνημα του Αυγούστου, στην αρχαία Μονή της Σουμελά. Κι ας ήταν απλώς για να επισκεφθεί, να δει από κοντά, το μεγαλόπρεπο, το επιβλητικό από κάθε άποψη μνημείο. Οι επτά επισκέψεις αρκούσαν παλιά για να πάρει κανείς τον βαρύτιμο τίτλο του «Χατζή», προνόμιο μοναδικό των προσκυνητών του Παναγίου Τάφου.

Λιγότεροι ή περισσότεροι, κάθε Αύγουστο, ευλαβικοί επισκέπτες, ανάπηροι, πληγωμένοι, ασθενείς και οδοιπόροι ανέβαιναν όλα τα χρόνια για να πάρουν την ευλογία της Κυράς του Πόντου, να θεραπευτούν, να γευτούν τη χαρά της προσκύνησης, να κάνουν το τάμα τους. Χριστιανοί, αλλά και μουσουλμάνοι, που κρεμούσαν -και ακόμη και σήμερα κάνουν το ίδιο- κομμάτια από ρούχα και τάματα, έξω από το γρανιτένιο βράχο. Αγίασμα για τους ορθόδοξους, νερό θαυματουργό και για τους μουσουλμάνους η δροσοπηγή που ρέει μέχρι σήμερα από τον γρανιτένιο βράχο, απ' όπου αναβλύζει νερό: «Trabzon'da yukari Macjka'dan gicekesin, Mereym ana suyu'dan oturup icekesin (Από την Τραπεζούντα ανηφορίζεις και πας προς τη Ματσούκα, μόλις φτάσεις στο ποτάμι της Παναγίας, να πιεις από το νερό της)».

«Είναι δροσοπηγή Θείων χαρίτων η πανύμνητος Θεοτόκος και ξεδιψά αδιακρίτως όλους τους προστρέχοντας εις αυτήν», είπε ο Πατριάρχης.

Τα «δάκρυα» της Παναγιάς δεν στέρεψαν για τα ανθρώπινα πάθη, τις έχθρες, τους διχασμούς. Όμως, το φετινό ευλαβικό, ειρηνικό προσκύνημα απέπνεε μια άλλη νότα αισιοδοξίας, μια νέα συνάντηση με την Ιστορία. Και μια ελπίδα ότι η Παναγιά θα φέρει καλύτερες μέρες για όλους. Θα είναι η «Εγγυήτρια καλυτέρων ημερών δια τους δύο λαούς, οι οποίοι συναντώνται σήμερον, εις το εδώ εορτάζον πανίερον σέβασμά της». Στο αντάμωμα των Ποντίων, στο αντάμωμα της Παναγίας, της Σουμελιώτισσας, της Κυράς του Πόντου, χαρμόσυνο πανηγύρι και ύψιστη θρησκευτική γιορτή για τους ορθόδοξους όλου του κόσμου. Ογδονταοκτώ χρόνια μετά, ήταν η πιο ευλογημένη στιγμή για τους απανταχού Ποντίους, που από σήμερα κιόλας δίνουν ραντεβού για το επόμενο προσκύνημα:«Σην Λιβεράν Μωμόγερος, Σου Κοσπιδί τσοπάνος, σην Παναγίαν Σουμελά ψάλτες και τραγωδιάνος...».

Όπως είπε και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, απευθυνόμενος στους προσκυνητές, υψώνοντας και κλυδωνίζοντας με πυγμή, σ' εκείνο το σημείο της ομιλίας του, ψηλά την ποιμαντορική ράβδο: «Επιστρέφοντες εις τα ίδια, ας κρατήσουμε, ως αναμμένη Πασχαλινή λαμπάδα την ακαταίσχυντον Θεομητορική ελπίδα Σουμελιώτικου Δεκαπενταύγουστου να ανθίσει πλουσίως μέσα μας και 'φέρει κι άλλο'»!

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Τι λέει ο τουρκικός και διεθνής Τύπος για την ιστορική λειτουργία

Μεγάλη η δημοσιότητα στα διεθνή αλλά και στα τουρκικά ΜΜΕ της σημερινής ιστορικής λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά.

Την είδηση δημοσιεύει το πρακτορείο Associated Press μιλώντας για “σπάνια λειτουργία των Ορθοδόξων σε αρχαίο μοναστήρι στην Τουρκία, σε μία προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης να χαλαρώσει τους περιορισμούς στην θρησκευτική έκφραση. Σύμφωνα με το έγκυρο πρακτορείο η Τουρκία επιδιώκει αλλαγές που θα της επιτρέψουν την είσοδο στην ΕΕ, ενώ στο κείμενο αναφέρεται το αίτημα για άνοιγμα της Χάλκης. Την είδηση αναδημοσιεύει και το αμερικανικό FOX καθώς και πολλά άλλα ΜΜΕ των ΗΠΑ.

Η είδηση της λειτουργίας βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των τουρκικών ΜΜΕ. Για ιστορική λειτουργία που συναντά αντιδράσεις κάνει λόγο ηZaman, περιγράφοντας πολεμική από μερίδα του Τύπου και της κοινωνίας προς την κυβέρνηση Ερντογάν για τη χορήγηση της άδειας στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Σύμφωνα με το δημοσίευμα υπήρξαν προσαγωγές από την αστυνομία για άρθρα που δημοσιεύτηκαν στο Ίντερνετ από μέλη του εθνικιστικού κόμματος της Τουρκίας και καλούσαν τον κόσμο να σταματήσει την εκδήλωση.

Αντίβαρο προς αυτά τα αισθήματα η δήλωση του δημάρχου Τραπεζούντας που εξέφρασε ικανοποίηση για το άνοιγμα της μονής. "Γιατί είναι κακό αυτό; Στην Οθωμανική αυτοκρατορία υπήρχε πάντα σεβασμός των άλλων θρησκειών. Αυτό πρεπει να εφαρμόζουμε και σήμερα" δήλωσε ο κ. Γκουμρουτσούογλου.

“Η ιστορική μονή της Τραπεζούντας άνοιξε για μία ημέρα” αναφέρει η Hurriyet, η οποία μεταδίδει ζωντανά στο site της τα δρώμενα από τη μονή. Το δημοσίευμα αναφέρει στοιχεία για την Κοίμηση της Θεοτόκου που γιορτάζεται σήμερα, καθώς και για τις παρουσίες εκπροσώπων ορθοδόξων εκκλησιών πέραν της Ελλάδας.

Πρώτη είδηση η λειτουργία και στο CNN Turk που κάνει αναφορά στο γεγονός ότι τα ξενοδοχεία είναι γεμάτα, καθώς ορθόδοξοι από την Ελλάδα, τις ΗΠΑ, τη Γεωργία κ.α. έχουν φτάσει στην Τραπεζούντα.

“Ενθουσιασμός για τη λειτουργία στην Παναγία Σουμελά” είναι ο τίτλος άρθρου της Βατάν, το οποίο αναφέρει ότι τα ξενοδοχεία σήμερα στην περιοχή είναι γεμάτα.

“Το μοναστήρι της Σουμελά ανοίγει τις πύλες του μετά από 88 χρόνια για πρώτη φορά” αναφέρει η Σαμπάχ, προσθέτοντας ότι η κοινή γνώμη της Τραπεζούντας δεν αντιδρά αρνητικά, ωστόσο θεωρούν ότι τέτοιες ενέργειες ξύνουν πληγές.

Πηγή: NewsIt

Διεθνής είδηση η λειτουργία στην Τραπεζούντα

Σημαντική είδηση ήταν τόσο για τα ΜΜΕ της Τουρκίας, όσο και για τα διεθνή, η λειτουργία στην Παναγία Σουμελά στην Τραπεζούντα, που αξίζει να σημειωθεί ότι ημερολογιακά συνέπεσε με την μουσουλμανική γιορτή του Ραμαζανιού. Ο σεβασμός που πρέπει να δείξει η Τουρκία στις θρησκευτικές ελευθερίες, μπροστά στην ενταξιακή της πορεία στην Ε.Ε., τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας, δηλώσεις Ελλήνων προσκυνητών, ήταν μερικά από τα περιεχόμενα των ανταποκρίσεων των διεθνών ΜΜΕ. Η κρατική τηλεόραση της Τουρκίας TRT είχε τίτλο «ιστορική μέρα» που παρέμεινε τέσσερις και πλέον ώρες στις οθόνες σε ζωντανή μετάδοση από τη λειτουργία. Ρεπορτάζ παρουσιάζει και το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων ANADOLU AGENCY.

HYRRIΥET: «Προπύργιο φτώχειας και εθνικισμού, γενέτειρα και του δολοφόνου του δημοσιογράφου Χράντ Ντίνκ η Τραπεζούντα γνωρίζει στιγμές τουριστικής πληρότητας χάρη στους είκοσι χιλιάδες απόγονους του Ποντιακού ελληνισμού που έφτασαν από τη Θεσσαλονίκη, από τον Καύκασο από τη Ρωσία».

CNN TURK: «Από το βυζαντινό μοναστήρι όπου προσευχήθηκαν Οθωμανοί σουλτάνοι και παίρνουν ευλογημένο νερό μέχρι τις μέρες μας οι Τούρκοι, απεύθυνε μήνυμα συμφιλίωσης ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος».

Η γερμανική εφημερίδα Der Tagesspiegel κάνει αναδρομή στην ιστορία και αναφέρεται στους κινδύνους από τους εθνικιστικούς κύκλους, που θεωρούν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη κάποια συνομωσία σε βάρος της χώρας.

DEUTSCHE WELLE: «Ιστορική μέρα για δύο λαούς τόσο τον ελληνικό όσο και τον τουρκικό».

REUTERS: «Στον κρίκο της ιστορικής αλυσίδας 16 αιώνων τα δάκρυα διχασμού έγιναν συγκίνηση, σαν την επιστροφή του Οδυσσέα στην χαμένη πατρίδα».

ΑSSOCIATED PRESS: «Βασικό αίτημα η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης».

Πηγή: ΕΡΤ

Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά

Ιστορική χαρακτηρίζει και ο γερμανικός τύπος τη Θεία Λειτουργία στη Μονή Παναγίας Σουμελά. Η εφημερίδα Der Tagesspiegel κάνει αναδρομή στην ιστορία και αναφέρεται στους κινδύνους από τους εθνικιστικούς κύκλους.

H ηλεκτρονική έκδοση της εφ. Der Tagesspiegel φιλοξενεί ανταπόκριση της Susanne Güsten με τίτλο «Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ανησυχούν για τον κίνδυνο βίας στη Θεία Λειτουργία της Κοίμησης της Θεοτόκου», στην οποία σημειώνεται ότι περιοχή της Αν. Τραπεζούντας βρίσκεται σε κατάσταση ετοιμότητας, καθώς η Θεία Λειτουργία στην ιστορική Μονή Παναγίας Σουμελά προκαλεί διαμαρτυρίες και θεωρίες συνομωσίας στους κόλπους Τούρκων εθνικιστών.

Προπύργιο εθνικιστών

Επισημαίνοντας ότι για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 100 χρόνια επιτρέπεται η πραγματοποίηση της Θείας Λειτουργίας την Κυριακή 15 Αυγούστου 2010, ημέρα της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην ιστορική Μονή Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα, η Güsten σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι εκεί αναμένεται να παραβρεθούν αρκετές χιλιάδες χριστιανοί, μεταξύ των οποίων και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος Α’. Παράλληλα υπογραμμίζει ότι Τούρκοι εθνικιστές διαμαρτύρονται και υποψιάζονται συνομωσία κατά της χώρας. Οι αρχές ασφαλείας είναι σε κατάσταση ετοιμότητας, γράφει η δημοσιογράφος.

«H σύμπτωση είναι ότι η περιοχή γύρω από την Τραπεζούντα δεν αποτελεί μόνο παμπάλαια χριστιανική περιοχή της Ανατολίας αλλά σήμερα συνιστά προπύργιο ακραίων Τούρκων εθνικιστών, επισημαίνει. Οι φερόμενοι ως δολοφόνοι του αρμενικής καταγωγής Τούρκου συγγραφέα Hrant Dink κατάγονται από την Τραπεζούντα και εδώ σκοτώθηκε από πυροβολισμό προ τεσσάρων ετών ο καθολικός ιερέας Andrea Santoro. Κανείς δεν έχει κάτι ενάντια στους τουρίστες, δήλωσε ο βουλευτής Süleyman Latif Yunusoglou από την Τραπεζούντα, αλλά το να γίνει Θεία Λειτουργία είναι κάτι διαφορετικό».

Η εφημερίδα παραθέτει σύντομο ιστορικό σχετικά με τη Μονή Παναγίας Σουμελά, σημειώνοντας ότι «κατά τη δεκαετία του 1920 οι πολυπληθέστεροι Έλληνες έπρεπε να εγκαταλείψουν την περιοχή. Με ανταλλαγή πληθυσμών Τουρκία και Ελλάδα ήθελαν τότε να διαμορφώσουν ξεκάθαρες «εθνικές συνθήκες». Η εικόνα της Θεοτόκου μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, η Μονή ανακηρύχθηκε Μουσείο και έκτοτε δε διεξάγοντο πλέον εκεί Θείες Λειτουργίες». «Η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί εδώ και κάποιο καιρό να προσεγγίσει με πολιτικές χειρονομίες τους χριστιανούς. Οι αρμένιοι χριστιανοί θα επιτρέπεται προσεχώς να διεξάγουν Θεία Λειτουργία στην παλαιά Μονή στο νησί Akdamar στη λίμνη Βαν στα νότια της Ανατολίας» γράφει η δημοσιογράφος.

«Βαθιά ανασφάλεια»

Ο λΟικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος δήλωσε ότι οι Χριστιανοί φτάνουν στη Μονή Παναγίας Σουμελά ως «κήρυκες ειήνης», σημειώνοντας ότι είναι βέβαιος ότι οι μουσουλμάνοι στην Τραπεζούντα έχουν κατανόηση για τη χριστιανική λατρεία προς τη Θεοτόκο. «Μεταξύ των εθνικιστών στην Τραπεζούντα δε διαφαίνεται ιδιαίτερα αυτός ο θρησκευτικός σεβασμός. Αυτοί δε θέλουν καθόλου να γίνει Θεία Λειτουργία, και μάλιστα σε καμία περίπτωση στις 15 Αυγούστου», γράφει η εφημερίδα, σημειώνοντας ότι «σύμφωνα με το βουλευτή Yunusoglou, έχει μεγάλη σημασία το γεγονός ότι η Θεία Λειτουργία αναμένεται να γίνει ειδικά την ημέρα της επετείου της οθωμανικής κατάκτησης της άλλοτε βυζαντινής Τραπεζούντας, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 15 Αυγούστου 1461. Η εφημερίδα Yunicag παρέπεμψε επίσης στο ότι 15 Αυγούστου ξεκίνησε και ο ένοπλος αγώνας των Κούρδων ανταρτών του ΡΚΚ. Όλα αυτά καθιστούν τη Θεία Λειτουργία συλλαλητήριο- "εκδίκηση"».

«Πίσω από αυτές τις θεωρίες συνομωσίας κρύβεται η βαθιά ανασφάλεια πολλών Τούρκων εθνικιστών, οι οποίοι βλέπουν την ενότητα της χώρας τους να εκτίθεται σε διαρκείς επιθέσεις σκοτεινών δυνάμεων, στις οποίες συγκαταλέγουν και τους Χριστιανούς» γράφει η Güsten, σημειώνοντας ότι η αστυνομία στην Τραπεζούντα θέλει να εμποδίσει την παρενόχληση της Θείας Λειτουργίας και τετραπλασίασε τον αριθμό των ενστόλων στους δρόμους της πόλης, σύμφωνα με τις εφημερίδες. Όπως αναφέρει επίσης η Güsten, υπάλληλοι της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας ανέκριναν έναν τοπικό πολιτικό και τρεις ακόμη υπόπτους, οι οποίοι είχαν καλέσει μέσω του Facebook σε δράση κατά των Χριστιανών με το σλόγκαν «Σταματήστε τη Θεία Λειτουργία στις 15 Αυγούστου».

Επιμέλεια Ειρήνη Αναστασοπούλου
Επιμέλεια Σύνταξης Βιβή Παπαναγιώτου

Πηγή: Deutsche Welle

Βαρθολομαίος: «Ιστορική η λειτουργία στη Μονή του Πόντου»

Μήνυμα ειρήνης από τη Σουμελά

Με ένα μήνυμα ειρήνης και αδελφοσύνης έκλεισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης την ιστορική λειτουργία που πραγματοποιήθηκε σήμερα χωρίς απρόοπτα στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα.

Ο κ. Βαρθολομαίος, που σε πολλά σημεία της ομιλίας του μετά τη λειτουργία συγκρατούσε με δυσκολία τα δάκρυά του, εξέφρασε τη χαρά όλων των Ορθοδόξων πιστών για το γεγονός ότι επετράπη η επαναλειτουργία της Μονής. Χαρακτήρισε την ημέρα ιστορική και συγκλονιστική και απηύθυνε μήνυμα ειρήνης προς την Τουρκία: «Οι χριστιανοί συνερεύσαμεν εδώ ως άγγελοι ειρήνης και φιλίας. Η Παναγία μας ενώνει. Το προσκύνημα μας ας είναι μία ακόμη γέφυρα εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο λαών», είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης και συγκινημένος περιέγραψε τη σημασία που έχει για τους Ορθοδόξους η σημερινή λειτουργία.

«Σήμερα ζούμε ένα κορυφαίο ιστορικό και θρησκευτικό γεγονός. Σήμερα σταματούν τα δάκρυα της Παναγίας. Σήμερα ο Πόντος γίνεται όντως Εύξεινος, υποδεχόμενος τους προσκυνητές από την Ελλάδα, τη Ρωσία, τη Γεωργία, την Ουκρανία. Η αγιοτόκος γη του Πόντου ηνώθηκε με τον ουρανόν», είπε ο κ. Βαρθολομαίος ενώπιον των περίπου πεντακοσίων πιστών, στους οποίους επετράπη η είσοδος στον χώρο της λειτουργίας.
Χιλιάδες προσκυνητές βρίσκονται έξω από τον περίβολο της Μονής και αναμένεται στη συνέχεια να εισέλθουν στον χώρο για να προσκηνύσουν.

Πηγή: Τα Νέα

Φωτογραφικό υλικό από την ιστορική πρώτη Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στην Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελάς στην Τραπεζούντα στις 15 Αυγούστου 2010.

Πηγή: Milliyet

Ομιλία Οικ. Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου

Ομιλία Οικ. Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου κατά την ιστορική πρώτη Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στην Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελάς στην Τραπεζούντα.

Θεία Λειτουργία στη Μονή Σουμελά του Πόντου - Ομιλία Οικουμενικού Πατριάρχη

του Α. Βικέτου

"Ας είναι η Παναγία η Σουμελιώτισσα, η κυρία του Πόντου εγγυήτρια καλύτερων ημερών δια τους λαούς μας, οι οποίοι συναντώνται σήμερον εις το εδώ εορτάζον πανίερον σέβασμά της", ευχήθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος κατά την ομιλία του στην ιστορική ιερά μονή.

Το προσκύνημά μας αυτό, είπε ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας, "είναι μια επιπλέον γέφυρα επικοινωνίας και εμπιστοσύνης ανάμεσα εις τους δύο λαούς".

Σήμερα ζούμε ένα κορυφαίο θρησκευτικό και ιστορικό γεγονός, επεσήμανε σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο κ. Βαρθολομαίος και πρόσθεσε:

"Σήμερα ο Πόντος γίνεται πραγματικά Εύξεινος, καθώς δέχεται καραβάνια ολόκληρα προσκυνητών που γεμίζουν τις ανηφοριές των βουνών που οδηγούν στον ιερό βράχο της Παναγίας".

Ολα αυτά τα 88 χρόνια - σημείωσε ο κ. Βαρθολομαίος- η ακοίμητος καντήλα της μνήμης και ευλάβειας προς τη Σουμελιώτισσα έκαιε και επότιζε και καθοδηγούσε την πορεία όλων των Ποντίων, όλων των Ρωμιών, όλων των ορθοδόξων που έλεγαν στην προσευχή τους "Σουμελά μας Παναγία, την εικόνα σου εγώ, τη σεπτή και την αγία έρθα για να προσκυνώ".

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης άρχισε την ομιλία του με τον στίχο του Αγίου Κοσμά του Μελωδού "Πανηγυριζέτωσαν οι θεόφρονες". Επεσήμανε ότι ο λόγος του ιερού υμνογράφου "προσλαμβάνει εφέτος δια τη μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και τα ανά τον κόσμο τέκνα της, νέας διαστάσεις".

Υστερα από 88 έτη "ληθάργου και σιωπής κατόπιν της αδείας των εντίμων τοπικών αρχών της Τουρκίας, τας οποίας και επαινούμεν και ευχαριστούμεν", είπε ο κ. Βαρθολομαίος, "εις το παλλάδιον της ιστορικής ευλάβειας του Πόντου, όλης της Μικράς Ασίας, της Νοτίου Ρωσίας, της Ουκρανίας, εις την πανίερον αυτήν πατριαρχική μονή, ακούστηκε και πάλι, γλυκύτατον, το "πεποικιλμένη τη θεία δόξη ιερά και ευκλεής παρθένε, μνήμην σου".

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε επίσης ότι σήμερα η Παναγία η Σουμελά κατέστη "κοινό σημείο αναφοράς όλων μας που ήρθαν εδώ εξ Ελλάδος, Ρωσίας, Ουκρανίας και από άλλες χώρες".

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Πατριάρχης κάλεσε τους προσκυνητές, επιστρέφοντας στις πατρίδες τους, να κρατήσουν σαν αναμμένη πασχαλινή λαμπάδα τη "θεομητορική ελπίδα του Σουμελιώτικου Δεκαπενταύγουστου".

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε επίσης στο τέλος της Θείας Λειτουργίας και στην τουρκική γλώσσα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Μονή Παναγίας Σουμελά - Προσφορά δώρου στον Οικουμενικό Πατριάρχη από τον μητροπολίτη Δράμας

του Α. Βικέτου

Μία ποδιά Πόντιας γυναίκας, η οποία κεντήθηκε πριν το 1918, και μετά τον ξεριζωμό των Ελλήνων του Πόντου βρέθηκε στη Μακεδονία, προσέφερε ο μητροπολίτης Δράμας Παύλος στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Στο τέλος της θείας λειτουργίας, ο καταγόμενος από τον Πόντο μητροπολίτης Παύλος ευχαρίστησε εκ μέρους όλων των Ποντίων τον Οικουμενικό Πατριάρχη για τις προσπάθειές του να τελεστεί θεία λειτουργία στη Μονή Σουμελά, σύμβολο των Ελλήνων του Πόντου.

Την ίδια ώρα, Πόντιοι με λύρες τραγούδησαν τραγούδια για την Παναγία και τα μάτια όλων γέμισαν δάκρυα.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, συγκινημένος, είπε ότι η ποδιά που του προσέφερε ο μητροπολίτης Δράμας δεν είναι ένα απλό δώρο. Πρόκειται, τόνισε, για ιερό κειμήλιο, το οποίο θα αποθησαυριστεί στο σκευοφυλάκιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Ο κ. Βαρθολομαίος εξέφρασε την ευχή να υπάρξει ενότητα μεταξύ όλων των Ποντίων και των οργανώσεών τους και προσευχήθηκε για την ειρήνη του σύμπαντος κόσμου.

Επίσης, ο Πατριάρχης απηύθυνε μήνυμα στον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο και είπε ότι θα είναι ιδιαίτερη χαρά του, μια επόμενη χρονιά, να έρθει και ο ίδιος να συλλειτουργήσουν στην Παναγία Σουμελά της Τραπεζούντας.

Τις θερμές ευχές του Πατριάρχη Μόσχας μετέφερε ο εκπρόσωπός του, επίσκοπος Τύχων.